Endometriose: van onzichtbare pijn naar de juiste hulp vinden

Endometriose, een veelvoorkomende aandoening die miljoenen vrouwen wereldwijd treft, blijft een medisch mysterie. Deze gynaecologische aandoening veroorzaakt maandelijks een cascade van symptomen, waaronder hevige pijn en ontstekingen. Vroege detectie en behandeling zijn essentieel om de symptomen te verlichten en het verbeteren van de levenskwaliteit.  

Endometriose is een veelvoorkomende aandoening die miljoenen vrouwen wereldwijd treft. Het is een gynaecologische aandoening waarbij weefsel gelijkaardig aan baarmoederslijmvlies (endometrium) buiten de baarmoeder groeit. Meestal in de buikholte (eierstokken, eileiders, darmen, blaas, buikvlies…). Dit abnormale weefsel reageert maandelijks op hormonale signalen, tijdens de menstruatie. Die reactie kan leiden tot ontstekingen, littekenvorming en pijnlijke symptomen.

Endometriose komt voor bij 2 tot 10% van de vrouwen. Bij vrouwen met chronische onderbuikspijn loopt dit op tot 15,4 % à 71,4 %. Bij 30 tot 50% van de vrouwen met klachten van verminderde vruchtbaarheid wordt endometriose teruggevonden.

Spijtig genoeg blijft de exacte oorzaak van endometriose een mysterie. Een veelvoorkomende theorie is de retrograde menstruatie, waarbij menstruatiebloed en endometriumcellen terugstromen naar de buikholte in plaats van het lichaam te verlaten.

• Hevige buikpijn, vooral tijdens de menstruatie;
• Chronische pijn in de onderbuik;
• Pijn bij plassen of stoelgang (vooral tijdens de menstruatie);
• Pijnlijke ovulatie;
• Pijn tijdens of na geslachtsgemeenschap;
• Lage rugpijn;
• Pijn in de benen;
• Vruchtbaarheidsproblemen;
• Vermoeidheid;
• Darm- en blaasproblemen (rectaal bloedverlies, hematurie);
• Lusteloosheid;
• Depressie en angst.

Het spreekt voor zich dat deze symptomen een grote invloed kunnen hebben op de levenskwaliteit en op het vermogen om dagelijkse activiteiten uit te voeren.

De diagnose van endometriose vereist grondige anamnese, een klinisch onderzoek (vaginaal toucher en speculum onderzoek) en een transvaginale echografie al dan niet aangevuld met een MRI van het bekken. Hoewel een laparoscopie (kijkoperatie) vroeger standaard was, om een diagnose te kunnen stellen, is dit nu niet meer altijd nodig.

Helaas hebben patiënten vaak al een lange lijdensweg afgelegd. Gemiddeld doen vrouwen in ons land er immers maar liefst zeven jaar over vooraleer ze de diagnose krijgen.

“Zodra de diagnose van endometriose gesteld is, maken we een plan op waarbij informatie en communicatie cruciaal zijn”, aldus gynaecologe dr. Ann Mortier in het AZ Sint-Elisabeth.

“De behandeling van endometriose is gericht op het beheersen van symptomen en het verminderen van complicaties aangezien endometriose momenteel niet te genezen is.” Hierbij gaan we trapsgewijs te werk:

• De eerstelijnsbehandeling kan bestaan uit pijnmedicatie zoals Paracetamol of NSAID’s in combinatie met een klassieke anticonceptiepil.
• Bij onvoldoende effect gaan we over tot een lager gedoseerde minipil, een hoger gedoseerd progestageen of een hormonaal spiraal.
• Soms is een operatieve ingreep nodig om abnormaal weefsel te verwijderen.
• Bij vrouwen met endometriose en een zwangerschapswens kan het zijn dat er een vruchtbaarheidsbehandeling wordt opgestart.