• Start op tijdstip 0 door de blaas te ledigen in het toilet.
  • Verzamel vanaf dat ogenblik alle urine in de container gedurende 24 uur.
  • Beëindig de collectie door exact 24 uur na tijdstip 0 nogmaals de blaas te ledigen en de urine toe te voegen aan de container.
  • Bewaar de urine op een koele plaats.
  • Na de collectie dient men de urine zo snel mogelijk, samen met het aanvraagformulier, naar het laboratorium te brengen.
  • Overzicht gebruikte additieven bij 24 uur collectie

De onderstaande tabel vermeldt de diverse additieven en de overeenkomstige parameters. De recipiënten zijn op aanvraag op het laboratorium te verkrijgen.

Additief Te meten parameters
5 % thymol
  • Zouten: natrium, kalium, chloride, calcium, magnesium, urinezuur, fosfor
  • creatinine, ureum
  • glucose
  • totaal eiwit, microalbumine
  • citraat
  • oxaalzuur
20 ml 6 N HCl
  • Catecholamines (adrenaline, nordadrenaline, dopamine, metanefrines, normetanefrines)
  • VMA
  • 5-HIAA
Donker recipiënt met natriumcarbonaat Porfyrines (uroporfyrines, coproporfyrines)
Zonder bewaarmiddel
  • Aldosteron
  • aminozuren
  • cortisol
  • delta-ALA
  • fenol
  • organische zuren
  • porfobilinogeen
  • trichloorazijnzuur
  • zware metalen

Cortisol secretie kent een sterk dagritme met hoge waarden in de ochtend en een graduele daling in de loop van de dag met de laagste waarden rond middernacht.

De test wordt aangevraagd om het verlies van de nycthemerale schommelingen op te sporen, en wordt meestal aangevraagd voor de diagnose van de ziekte van Cushing.

Uitvoering
  • Er worden drie bloedafnames uitgevoerd:
    • Ochtend (tussen 6 en 8 uur)
    • Tijdens de dag (tussen 12 en 16 uur)
    • Avond (tussen 22 en 24 uur)
  • Tijdstip bloedafname vermelden op de buis en aanvraagformulier
Bloedafname

serum of 1 gestolde buis (rode stop)

Referentiewaarde
  • Ochtend: 5 – 25 µg/dl
  • Overdag: 3 – 16 µg/dl
  • Avond: 3 – 10 µg/dl of < 50 % van de ochtendwaarde

(Synacthen®)

Patiëntvoorbereiding
  • De test is vooral gericht op het opsporen van een primaire bijnierschorsinsufficiëntie.
  • Synthetisch ACTH wordt op voorschrift van de aanvragende arts afgehaald in de apotheek.
  • Dosis ACTH: 0.25 mg ACTH (Synacthen®) verifieer
Uitvoering
  • De patiënt dient nuchter te zijn.
  • Tijdstip nul: bloedafname voor cortisol (gestolde buis – rode stop)
  • 0.25 mg synthetisch ACTH (Synacthen®) toedienen I.V of I.M.
  • Bloedafname gestold na 30, 60, en eventueel 90 of 120 minuten volgens voorschrift van de arts.
  • Soms wordt nog een bloedafname op -15 minuten geprikt voor cortisol.
Interpretatie
  • De test is positief indien het cortisol oploopt met minstens 8 µg/dl t.o.v. de basale waarde en in elk geval 18 µg/dl bereikt.
  • Gemiddeld bedraagt de stijging t.o.v. de basale waarde 15 µg/dl.

Zwangeren 24 – 31 weken zwangerschap

Patiëntvoorbereiding
  • De test kadert in de screening naar zwangerschapsdiabetes. De test gebeurt tussen 24 en 31 weken zwangerschap.
  • De patiënte is bij voorkeur niet nuchter bij uitvoering van de test.
  • De test dient niet ’s morgens te gebeuren.
Uitvoering
  • 50 gram glucose innemen: glucose onder vloeibare vorm (…) binnen een tijdsbestek van 5 minuten. De aanvang van het drinken komt overeen met tijdstip nul.
  • Bloed prikken na 60 minuten: 1 fluoride afname (grijze stop)
  • Zorgvuldig alle incidenten noteren tijdens de uitvoering van de test (misselijkheid, braken, ander tijdstip bloedafname). Deze bevindingen noteren op het rapport van de arts.
Referentiewaarde
  • Glucose na 1 uur: 75 -140 mg/dl
  • Bij een positieve challenge test wordt een orale glucosetolerantietest met een belasting van 75 gram glucose voorgesteld.
Patiëntvoorbereiding
  • De test kadert in de screening naar lactose intolerantie ten gevolge van lactase deficiëntie.
  • De dagen voorafgaandelijk aan de test mag de patiënt geen caloriearm of koolhydraten beperkt dieet volgen. Minimaal 150 gram koolhydraten inname per dag gedurende drie dagen is noodzakelijk.
  • De patiënt is nuchter (minstens 10 tot 12 uur), dit houdt in: niet eten, enkel water drinken, zeker geen koffie of andere caffeïnehoudende of suikerhoudende dranken innemen.
  • De patiënt neemt geen medicatie de ochtend van de test.
  • De test gebeurt ‘s morgens
  • Tijdens de test dient de patiënt te rusten, hij mag niet roken noch eten, enkel water drinken is toegestaan.
Uitvoering
  • Tijd nuchter prikken: 1 fluoride afname (grijze stop) –glucose aanduiden en tijdstip nuchter noteren op de buis.
  • Dosis lactose: 50 gram in totaal of 2 gram per kg lichaamsgewicht of dosis volgens instructies van de arts.
  • Het lactosepoeder wordt afgewogen en opgelost in ongeveer 300 ml water. De inname dient binnen 5 tot 10 minuten te gebeuren. De aanvang van het drinken komt overeen met tijdstip nul.
  • Bloed prikken na 30, 45, 60 en 90 minuten
  • Afname: telkens 1 fluoride afname (grijze stop) en glucose bepalen
  • Zorgvuldig alle incidenten noteren tijdens de uitvoering van de test (misselijkheid, braken, ander tijdstip bloedafname). Deze bevindingen noteren op het rapport van de arts
Interpretatie
  • Normaal resultaat: toename glucose t.o.v. nuchtere waarde: > 30 mg/dl
  • Borderline resultaat: toename glucose t.o.v. nuchtere waarde: 20- 30 mg/dl
  • Pathologisch resultaat: toename glucose t.o.v. nuchtere waarde: < 20 mg/dl
  • Bron: Tietz: 4th Edition
Patiëntvoorbereiding
  • De dagen voorafgaandelijk aan de test mag de patiënt geen caloriearm of koolhydratenbeperkt dieet volgen. Minimaal 150 gram koolhydraten inname per dag gedurende drie dagen is noodzakelijk.
  • De patiënt is nuchter (minstens 10 tot 12 uur), dit houdt in: niet eten, enkel water drinken, zeker geen koffie of andere caffeïnehoudende of suikerhoudende dranken innemen.
  • De patiënt neemt geen medicatie de ochtend van de test.
  • De test gebeurt ‘s morgens
  • Tijdens de test dient de patiënt te rusten, hij mag niet roken noch eten, enkel water drinken is toegestaan.
Uitvoering niet-zwangere patiënte
  • Tijd nuchter prikken: 1 fluoride afname (grijze stop) –glycemie laten bepalen, bij waarden > 200 mg/dl wordt de test niet opgestart. Noteer nuchter op de buis.
  • Inname glucose: vermeld de hoeveelheid glucose op het aanvraagformulier
    • volwassene (niet zwanger) : 75 gram glucose innemen in opgeloste vorm binnen een tijd van vijf minuten.
    • kind: 1.75 gram glucose per kg lichaamsgewicht met een maximum van 75 gram.
  • De arts kan een andere hoeveelheid noteren op de aanvraag.
  • De aanvang van het drinken komt overeen met tijd nul.
  • Bloed prikken na 30, 60, 90, 120 en 180 minuten. Noteer tijdstip afname op buis.
  • De arts kan andere tijdstippen aanduiden op het formulier of de test verlengen tot 5 uur.
  • Enkel glucose profiel 1 fluoride afname (grijze stop) Insuline+ C-peptide 1 fluoride + 1 gestolde buis
  • Bij elke afname wordt een urinemonster gecollecteerd voor bepaling van glucose en aceton.
    Noteer elke afwijking tijdens of voor de test (misselijkheid, braken, ander tijdstip van afname) op het aanvraagformulier.
Interpretatie niet-zwangere patiënte
  • Normale glucose tolerantie: 120 min: < 140 mg/dl
  • Gestoorde glucose tolerantie: 120 min: 140-200 mg/dl
  • Diabetes: 120 min: >= 200 mg/dl op het aanvraagformulier
Uitvoering zwangere patiënte
  • Tijd nuchter prikken: 1 fluoride afname (grijze stop) –glycemie laten bepalen, bij waarden > 200 mg/dl wordt de test niet opgestart.
  • Noteer nuchter op de buis.
  • Inname glucose: zwangere: 75 gram glucose innemen in opgeloste vorm binnen een tijd van vijf minuten.
  • De aanvang van het drinken komt overeen met tijd nul.
  • Bloed prikken nuchter, na 30, 60 en 120 minuten. Noteer tijdstip afname op buis. Noteer elke afwijking tijdens of voor de test (misselijkheid, braken, ander tijdstip van afname) op het aanvraagformulier.
Referentiewaarden zwangere patiënte
Tijdstip Glucose (mg/dl)
Nuchter < 92
60 min <180
120 min <153

Bron: Internationale Organisation of Diabetes and Pregnancy Study Groups (IADPSG) 2010